Bij jarig Restauratiefonds staat instandhouding en kwaliteit voorop
Bij de 40e verjaardag van het Nationaal Restauratiefonds is het niet moeilijk om de conclusie te trekken dat het fonds een onmisbare plek heeft ingenomen in de erfgoedwereld. Het is uitgegroeid tot een van de belangrijkste spelers. Directeur Uğur Özcan is trots en blikt alvast vooruit. “Mijn wens is de jeugd meer te betrekken.”
Uğur Özcan: “De wisselwerking tussen het Nationaal Restauratiefonds en ERM is belangrijk” - foto: Nationaal Restauratiefonds
De banden tussen het Nationaal Restauratiefonds en stichting ERM zijn hecht. “We spreken elkaar op regelmatige basis en de lijnen zijn kort”, zo vertelt Özcan. Ruim twee jaar geeft Uğur Özcan nu als directeur leiding aan het Restauratiefonds en doet dat vol trots en energie. Vol enthousiasme vertelt hij over dit bijzondere jaar, waarin het fonds de 40 kaarsjes mag uitblazen. “Daarbij is het mooi te concluderen dat de basis van het Restauratiefonds nog steeds staat, een revolverend fonds waarbij elke euro uiteindelijk terugvloeit en weer opnieuw kan worden gebruikt. We helpen elke dag eigenaren aan financiering.”
Drie elementen
“Daarbij is het verstrekken van financiering voor de restauratie en verduurzaming van monumenten één van de drie elementen. Het Restauratiefonds deelt ook kennis en kunde, eigen kennis en door eigenaren te verbinden aan specialisten zoals DuMo-adviseurs en restauratie-aannemers. Dat doen we niet alleen aan eigenaren van monumenten, maar ook samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, via bijvoorbeeld de ErfgoedAcademie aan ambtenaren. Want het is ook heel belangrijk om te investeren in de kennis van de mensen die aan de beleidskant zitten. Als derde element is het netwerk van het Restauratiefonds belangrijk. We hebben binnen de erfgoedwereld en daarbuiten veel partners waarnaar we kunnen verwijzen”, aldus Özcan.
“Vooral op dat laatste vlak, binnen het genoemde netwerk, is de wisselwerking tussen het Restauratiefonds en ERM belangrijk. We adviseren eigenaren actief bij het zoeken naar bedrijven die gewend zijn te werken aan monumenten. We kennen de bedrijven. Daarbij staat de restauratiekwaliteit en toekomstbestendige instandhouding van de monumenten voorop.”
Maar een verplichting om te kiezen voor een bedrijf met ERM-certificering is niet de rol van het Restauratiefonds, zo gaat Özcan verder. “Uiteindelijk is de keuze altijd aan de opdrachtgever. Het is niet onze rol om daarbij eisen te stellen in de vrije markt die het is. Voor ons is het belangrijk dat de keuzevrijheid bij de eigenaar blijft. Als er een dergelijke verplichting moet komen, dan is dat een taak die bij de overheid ligt.”
Positief over verleden en toekomst
Terugkijkend op de afgelopen 40 jaar kan hij niet anders dan een positieve conclusie trekken. “We zien dat de algehele restauratieachterstand onder woonhuis monumenten is teruggelopen naar rond de 10 procent, ongeveer naar het doel. Onder grote monumenten zien we op dit moment nog een achterstand van circa 14 procent, maar recent is daar door minister Bruins nog extra geld voor vrijgemaakt om ook hier de achterstand in te lopen. De genoemde percentages zijn overigens exclusief funderingsherstel, groene monumenten en de verduurzamingsopgave.”
“We zien in toenemende mate dat duurzaamheid een belangrijk thema is en blijft. Bij veel restauraties wordt er tegelijkertijd een belangrijke verduurzamingslag gemaakt. We hebben daar ook onze dienstverlening voor aangepast. Daarmee maken we monumenten ook direct een stuk toekomstbestendiger”, aldus Özcan. “Mijn persoonlijke wens voor de komende jaren is om het monumentenveld springlevend te houden zodat ze het verhaal van de Nederlandse identiteit kunnen blijven vertellen en de jeugd daarbij te betrekken. Zeker ook als het gaat om het opleiden van de toekomstige vakmannen en -vrouwen. Monumenten vormen een onlosmakelijk onderdeel van de identiteit die ook weer levend is. Het zou geweldig zijn om daar alle groepen en leeftijden bij te betrekken, ook vanuit alle delen van het Koninkrijk.”
Trots is Uğur Özcan dan ook op de lancering van het Brabants Erfgoedfonds in samenwerking met de provincie Noord-Brabant dit jaar waarbij veel van deze wensen samenkomen. Dat nieuwe fonds financiert en ondersteunt in de breedte monumenteigenaren in Brabant. Een schoolvoorbeeld voor anderen.