Webinar Cementrustiek - 31 maart 2021

Bijzonder element in rood en groen erfgoed
Cementrustiek: een bijna vergeten onderwerp. Het is een bijzondere ambachtskunst in rustieke, landelijke stijl gebaseerd op cement met andere materialen. Variërend van boomstambruggen, kluizenaarshutten, Lourdes-grotten en kunst-rotsen tot allerlei sierelementen in het interieur.

Draagconstructie van kippengaas
Cementrustiek is samengesteld uit dunne lagen cementmortel (cement, fijn toeslagmateriaal en water), aangebracht op een basisvorm van bijvoorbeeld ijzerdraad, kippengaas, staalprofielen, natuursteen, baksteen (soms ook misbaksels) of een houten spanwerk. Op deze dragende basis werd het morteloppervlak kunstig gemodelleerd en soms werd het oppervlak ook nog geschilderd om de imitatie verder te perfectioneren.
Cementrustiek is enerzijds toegepast als vorm van decoratie in zowel het exterieur (tuinen) als het interieur van gebouwen (beelden en sierelementen). Maar met deze vormgevingstechniek zijn ook rustieke bouwwerken vervaardigd. Voorbeelden zijn (boomstam)bruggen, grotten, prieeltjes, pergola’s, bankjes en imitatie rotspartijen (rotseerwerk/rocaille).

Sfeer van landelijkheid
De rustieke stijl van cementrustiek wordt gekenmerkt door een natuurgetrouw aanzien, bedoeld om een sfeer of schijn van landelijkheid te creëren. Vanaf het begin van de negentiende eeuw werd voor deze rustieke stijl voornamelijk gebruik gemaakt van ruwe en onbewerkte natuurlijke materialen, zoals boomstammetjes en takken. Met deze materialen werden ongekunstelde en vaak eenvoudig ogende bouwsels, zoals sierbruggen, waterbassins, (kluizenaars)hutten, theehuisjes en muziektenten samengesteld, die vooral op stadspleinen en in gemeenteparken of privé-tuinen als ‘tuinsieraden’ zijn geplaatst.
Vanaf het midden van de negentiende eeuw kreeg de rustieke stijl een nieuwe dimensie. De natuurlijke materialen en vormen uit de natuur werden met gebruikmaking van cementmortel nagebootst. Door een combinatie van artistieke vormgeving, bouwtechniek en materiaaltoepassing werden niet alleen boomstronken (fauxbois) en takken geïmiteerd, maar zijn ook de vormen van bijvoorbeeld rotsen, touw en schelpen, zo natuurgetrouw mogelijk met cementmortel nagemaakt. Deze kunstmatig vervaardigde ‘natuurlijke’ producten worden vandaag de dag aangeduid als cementrustiek.

Tijdens dit webinar hoort u over achtergronden en praktijkervaringen met het beheer en behoud van cementrustiek. Interessant voor onderzoekers, uitvoerenden en eigenaren in zowel gebouwd erfgoed als groen erfgoed. Met veel ruimte voor vragen (mondeling of in de chat).

Klik hier voor het programma. U kunt zich hier aanmelden voor de bijeenkomst. Er zijn geen kosten verbonden aan deelname.

Cementrustieke brug bij Jachtslot Mookerheide - foto Eric Blok